ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ - Τονισμός προστακτικών

Τονισμός Σύνθετων Προστακτικών

   Στις σύνθετες προστακτικές ο τόνος έχει πάντα την τάση να ανεβαίνει και το ανέβασμα αυτό ή όχι του τόνου, γίνεται βάσει των εξής κανόνων:

1) Στις σύνθετες προστακτικές ο τόνος έχει πάντα την τάση να ανεβαίνει.

2) Όταν λέμε ότι ο τόνος ανεβαίνει εννοούμε ότι πηγαίνει στη δεύτερη συλλαβή της πρόθεσης, εκτός αν αυτή έχει πάθει έκθλιψη οπότε πηγαίνει στην πρώτη. 
Π.χ. - κατὰ + λαβὲ = κατάλαβε

       - κατὰ + ἐλθὲ = κάτελθε.

*Ποτέ όμως δεν αλλάζει θέση μέσα στο ίδιο το ρήμα.

3) Ο τόνος συγκεκριμένα ανεβαίνει, όταν το επιτρέπει η λήγουσα. Βάσει του κανόνα “Όταν η λήγουσα είναι μακρά η προπαραλήγουσα δεν τονίζεται”.

       Π.χ. – παρὰ + λύε = παράλυε

              - παρὰ + λύου = παραλύου

              - παρὰ + βῆθι = παράβηθι     

              - παρὰ + βήτω = παραβήτω

              - παρὰ + βῆτε = παράβητε

              - παρὰ + βάντων = παραβάντων.

4) Οι μονοσύλλαβες προστακτικές μέσης φωνής (σχοῦ, θοῦ, δοῦ, οὗ κλπ.), όταν συντεθούν με δισύλλαβη πρόθεση ανεβάζουν τον τόνο, ενώ, όταν συντεθούν, με μονοσύλλαβη ή δισύλλαβη που έπαθε έκθλιψη, τον διατηρούν.

      Π.χ. – παρὰ + σχοῦ = παράσχου , πρὸ + σχοῦ = προσχοῦ, ἀπὸ + οὗ = ἀφοῦ 

ΣΥΝΘΕΤΑ ΡΗΜΑΤΑ

   Ο τονισμός των συνθέτων ρημάτων δεν αλλάζει. Εκτός από την προστακτική, της οποίας ο τόνος επηρεάζεται, όταν το ρήμα είναι σύνθετο. Σπάνια επηρεάζεται και ο τονισμός της οριστικής, στα ρήματα οίδα, φημί, ειμί, είμι.

Π.χ. σὺν + οἶδα = σύνοιδα,

- σὺν + φημὶ = σύμφημι,

- σὺν +εἶμι = σύνειμι.

Σπανιότατα επηρεάζεται ο τονισμός των συνθέτων υποτακτικών και  ευκτικών. Αυτό ισχύει στα ρήματα έχω και έπομαι.

Π.χ. παρὰ + σχῶ = παράσχω, παρὰ + σχοῖμι = παράσχοιμι. Ποτέ όμως δεν επηρεάζεται ο τόνος των συνθέτων μετοχών και απαρεμφάτων.

Π.χ.- παρὰ + λαβεῖν = παραλαβεῖν

      - παρὰ + λαβὼν = παραλαβών.