ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ - Ανάλυση υποθετικής μετοχής

Τι πρέπει να λάβουμε υπόψη μας, για να αναλύσουμε μια υποθετική μετοχή σε υποθετική πρόταση

Για να αναλύσουμε μια υποθετική μετοχή σε υποθετική πρόταση, πρέπει να λάβουμε υπόψη μας την απόδοση και το νόημα:

α) Όταν το ρήμα της πρότασης είναι χρόνου μέλλοντα, η απόδοση παραπέμπει στο προσδοκώμενο.

Συνεπώς, η υποθετική μετοχή θα αναλυθεί σε ἐάν, ἄν, ἤν + υποτακτική:

π.χ. Ἀμελήσαντας δὲ ὑμᾶς καὶ κακισθέντας οὐδεὶς εὐμενῶς ὑποδέξεται. 

       Ἐὰν ἀμελήσητε καὶ κακισθῆτε,  οὐδεὶς εὐμενῶς ὑποδέξεται.

β) Όταν η απόδοση είναι δυνητική ευκτική, παραπέμπει στην απλή σκέψη του λέγοντος.

Συνεπώς, η υποθετική μετοχή θα αναλυθεί σε εἰ + ευκτική του χρόνου στον οποίο βρίσκεται:

π.χ. Σωθέντες μὲν γὰρ ἴσως αὖθις ἔτι ποτὲ ἐν καιρῷ ὑμῖν γενοίμεθα ἄν. 

       Εἰ σωθείημεν μὲν γὰρ, ἴσως αὖθις ἔτι ποτὲ ἐν καιρῷ ὑμῖν γενοίμεθα ἄν.

γ) Όταν η απόδοση είναι δυνητική οριστική παραπέμπει στο μη πραγματικό.

Η υποθετική μετοχή τότε αναλύεται σε εἰ + οριστική ιστορικού χρόνου (παρατατικού, αν η μετοχή είναι ενεστώτα, υπερσυντέλικου, αν η μετοχή είναι παρακειμένου):

π.χ. Ἔχων τι ἐδίδους ἄν. 

       Εἰ εἶχές τι,  ἐδίδους ἄν.

δ) Η οριστική ενεστώτα παραπέμπει:

Ι. στο πραγματικό

ΙΙ. στην απλή σκέψη

ΙΙΙ. στην αόριστη επανάληψη στο παρόν – μέλλον. Στην περίπτωση αυτή καθοριστικό ρόλο παίζει νόημα:

π.χ. Ἆρά τίς σοι δοκεῖ ἀδικῶν σωφρονεῖν; 

       Ἆρά τίς σοι δοκεῖ σωφρονεῖν, εἰ ἀδικεῖ; (πραγματικό)

     Πιστευθέντες τοὺς πιστεύσαντες ἀδικοῦσιν.

    Ἐὰν πιστευθῶσι, τοὺς πιστεύσαντες ἀδικοῦσιν. (αόριστη επανάληψη στο παρόν και στο μέλλον)

ε) Η οριστική παρατατικού παραπέμπει:

Ι. στο πραγματικό

ΙΙ. στην αόριστη επανάληψη στο παρελθόν

Και εδώ μας καθοδηγεί το νόημα:

π.χ. Ἐγὼ δὲ πρόσθεν ἀκούων ἐζήλουν τήνδε τὴν πόλιν. 

Ἐγὼ δὲ πρόσθεν, εἰ ἀκούοιμι ἐζήλουν τήνδε τὴν πόλιν. (αόριστη επανάληψη στο παρελθόν)

        Ασκήσεις  

1. Να βρείτε το είδος του υποθετικού λόγου που εκφράζουν οι παρακάτω υπογραμμισμένες υποθετικές μετοχές αφού τραπούν σε προτάσεις.

α) Ἄλλον ἑλόμενοι οὐχ εὑρήσετε ἐμὲ στασιάζοντα.

β) Διασπασθέντες οὐκ ἄν δύναισθε τροφὴν λαμβάνειν.

γ) Τὰ ὄρνεα ἤ οὐ προσῄει ἀνθρώποις ἀτάφοις ἤ γαυσάμενα διεφθείρετο.

δ) Τί γὰρ ἄν λαθὼν διεπραξάμην;