Ασκήσεις (από Ευθύ σε Πλάγιο λόγο)

Να μετατρέψετε τον ευθύ λόγο των ακόλουθων προτάσεων σε πλάγιο, χρησιμοποιώντας την εξάρτηση που σας δίνεται:

1. μόνοις τοῖς Ἀρκάσι Πελοπόννησος πατρίς ἐστι, μόνοι γὰρ αὐτόχθονες ἐν αὐτῇ οἰκοῦσι. (Λυκομήδης ἔλεγε)  
2.  ἄγε τὸ στράτευμα κατὰ μέσον τῶν πολεμίων, ὅτι ἐκεῖ βασιλεύς ἐστι. (Ἐβόα)
3.  εἰ βούλεσθε ἀδεῶς ζῆν, ἴωμεν θαρροῦντες ἐπὶ τοὺς πολεμίους. (Συμβουλεύει αὐτοῖς)
4. δώσω ἑκάστῳ ἀνδρὶ πέντε ἀργυρίου μνᾶς, ἐπὰν εἰς Βαβυλώνα ἥκωμεν. (Κῦρος ὑπέσχετο)
5. Ἢν μὴ μαχώμεθα, ἀποστήσονται αἱ πόλεις (ἐλογίζοντο).
6. Παραδῶμεν Κορινθίοις τὴν πόλιν ὡς οἰκισταῖς; (Τὸν θεὸν ἐπήροντο)
7. Οὐ περιόψομαι ἔτι ἡμᾶς δεομένους τῶν ἐπιτηδείων. (Ἀρίσταρχος ἔφη)

8.Τὰ πλοῖα κατέκαυσεν, ἵνα μὴ Κῦρος διαβῇ. (οὗτος λέγει…) 

9. Ὅτε ἡ μάχη ἐγένετο, Τισσαφέρνης ἐν Σάρδεσιν ἔτυχεν ὤν. (Οὗτος διηγεῖτο ὅτι…)

10. Ὦ ἄνδρες, μὴ θαυμάζετε ὅτι χαλεπῶς φέρω τοῖς παροῦσι πράγμασι. (Κλέαρχος ἐκέλευε...)
11. Ὃ μέλλεις ποιεῖν, μὴ λέγε. (Συνεβούλευεν…)

12. Φίλιππος, εἰ τότε ταύτην ἔσχε τὴν γνώμην, οὐκ ἂν ἐκτήσατο τοσαύτην δύναμιν. 
( Γιγνώσκομεν…)
13. Πῶς ἂν τὴν μάχην συμφορώτατα ἡμῖν αὐτοῖς ποιήσαιμεν; (Ἐβουλεύοντο ..)
14. Οὗτος οὐ ποιεῖ ταῦτα. ( Ἔγνωσαν…)
15. Κατέβην χθὲς εἰς Πειραιᾶ. (Ἔφη Σωκράτης…)
16. Ἐπειδὰν ἡ στρατεία λήξῃ, εὐθὺς ἀποπέμψω σε. (Ἔφη..)
17. Ὁ βασιλεὺς ἐν τοῖς σκευοφόροις ἐστί. (Οἱ Ἕλληνες ᾔσθοντο...) 

Άγνωστο κείμενο 2011

Ημερήσια Λύκεια - 2011

Ξενοφῶντος Συμπόσιον Ι, 11-12

Ἐκεῖνοι μὲν οὖν σιωπῇ ἐδείπνουν, ὥσπερ τοῦτο ἐπιτεταγμένον αὐτοῖς ὑπὸ κρείττονός τινος. Φίλιππος δ’ ὁ γελωτοποιὸς κρούσας τὴν θύραν εἶπε τῷ ὑπακούσαντι εἰσαγγεῖλαι ὅστις τε εἴη καὶ δι’ ὅ τι κατάγεσθαι βούλοιτο, συνεσκευασμένος τε παρεῖναι ἔφη πάντα τὰ ἐπιτήδεια ὥστε δειπνεῖν τἀλλότρια, καὶ τὸν παῖδα δὲ ἔφη πάνυ πιέζεσθαι διά τε τὸ φέρειν μηδὲν καὶ διὰ τὸ ἀνάριστον εἶναι. ὁ οὖν Καλλίας ἀκούσας ταῦτα εἶπεν· Ἀλλὰ μέντοι, ὦ ἄνδρες, αἰσχρὸν στέγης γε φθονῆσαι· εἰσίτω οὖν. καὶ ἅμα ἀπέβλεψεν εἰς τὸν Αὐτόλυκον, δῆλον ὅτι ἐπισκοπῶν τί ἐκείνῳ δόξειε τὸ σκῶμμα εἶναι.

• ὁ ἀνάριστος = ο νηστικός

Γ1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του παραπάνω κειμένου.  

Μονάδες 20

Γ2. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον τύπο που ζητείται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:  

κρείττονος : την αιτιατική πληθυντικού του ίδιου βαθμού στο θηλυκό γένος  

ὅ τι : τη γενική ενικού του ίδιου γένους  

ἔφη : το τρίτο ενικό πρόσωπο της ευκτικής του ενεστώτα  

πάντα : τη δοτική πληθυντικού στο ίδιο γένος  

φέρειν : το απαρέμφατο αορίστου β΄ στην ίδια φωνή  

ταῦτα : την ονομαστική πληθυντικού του θηλυκού γένους  

ἄνδρες : την κλητική του ενικού  

αἰσχρόν : τη δοτική ενικού του συγκριτικού βαθμού στο ίδιο γένος  

εἰσίτω : το δεύτερο ενικό πρόσωπο στην ίδια έγκλιση στον ίδιο χρόνο  

δόξειε : το τρίτο ενικό πρόσωπο της οριστικής του ίδιου χρόνου  

Μονάδες 10

Γ3α. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων και φράσεων: 

αὐτοῖς, τῷ ὑπακούσαντι, διὰ τὸ φέρειν, ἀνάριστον, φθονῆσαι, ἐκείνῳ 

Μονάδες 6 

β. «εἶπε τῷ ὑπακούσαντι εἰσαγγεῖλαι ὅστις εἴη»: Να μετατρέψετε τον πλάγιο λόγο σε ευθύ. Να ληφθεί υπόψη ότι ο πλάγιος λόγος εξαρτάται από το «εἶπε τῷ ὑπακούσαντι». 

Μονάδες 4

Επαναληπτικές Ημερησίων - 2011

Θουκυδίδου Ἱστοριῶν Β 54

Τοιούτῳ μὲν πάθει οἱ Ἀθηναῖοι περιπεσόντες ἐπιέζοντο, ἀνθρώπων τ’ ἔνδον θνῃσκόντων καὶ γῆς ἔξω δῃουμένης. ἐν δὲ τῷ κακῷ οἷα εἰκὸς ἀνεμνήσθησαν καὶ τοῦδε τοῦ ἔπους, φάσκοντες οἱ πρεσβύτεροι πάλαι ᾄδεσθαι «ἥξει Δωριακὸς πόλεμος καὶ λοιμὸς ἅμ’ αὐτῷ». ἐγένετο μὲν οὖν ἔρις τοῖς ἀνθρώποις μὴ λοιμὸν ὠνομάσθαι ἐν τῷ ἔπει ὑπὸ τῶν παλαιῶν, ἀλλὰ λιμόν, ἐνίκησε δὲ ἐπὶ τοῦ παρόντος εἰκότως λοιμὸν εἰρῆσθαι· οἱ γὰρ ἄνθρωποι πρὸς ἅ ἔπασχον τὴν μνήμην ἐποιοῦντο. ἢν δέ γε οἶμαί ποτε ἄλλος πόλεμος καταλάβῃ Δωρικὸς τοῦδε ὕστερος καὶ ξυμβῇ γενέσθαι λιμόν, κατὰ τὸ εἰκὸς οὕτως ᾄσονται.

• δῃόω-δῃῶ = καταστρέφω
• τὸ ἔπος = ο στίχος

Γ1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του παραπάνω κειμένου.  

Μονάδες 20

Γ2. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:  

περιπεσόντες : τη δοτική πληθυντικού της μετοχής του παρακειμένου στο αρσενικό γένος  

δῃουμένης : το τρίτο ενικό πρόσωπο της υποτακτικής του ενεστώτα στην ενεργητική φωνή  

κακῷ : τη δοτική πληθυντικού του συγκριτικού βαθμού στο θηλυκό γένος  

ἀνεμνήσθησαν : το πρώτο ενικό πρόσωπο της ευκτικής αορίστου στην παθητική φωνή 

τοῦδε : την ονομαστική πληθυντικού του αρσενικού γένους  

φάσκοντες : τη δοτική πληθυντικού του ίδιου γένους 

πάλαι : τον υπερθετικό βαθμό  

ἔρις : την αιτιατική ενικού 

ἔπασχον : το δεύτερο ενικό πρόσωπο της οριστικής μέλλοντα  

ξυμβῇ : το δεύτερο ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ίδιου χρόνου  

Μονάδες 10

Γ3.α. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων και φράσεων:  

ἔνδον, θνῃσκόντων, τοῦ ἔπους, ὑπὸ τῶν παλαιῶν, τοῦδε (μετά τη λέξη Δωρικός), γενέσθαι 

Μονάδες 6

Γ3.β. «Τοιούτῳ πάθει οἱ Ἀθηναῖοι περιπεσόντες ἐπιέζοντο»: Να μετατρέψετε τη φράση σε πλάγιο λόγο με όλους τους δυνατούς τρόπους, εξαρτώντας την από το «οὗτος εἶπεν» 

Μονάδες 4

 Εσπερινά Λύκεια - 2011

Ξενοφῶντος Συμπόσιον Ι, 11-12

Ἐκεῖνοι μὲν οὖν σιωπῇ ἐδείπνουν, ὥσπερ τοῦτο ἐπιτεταγμένον αὐτοῖς ὑπὸ κρείττονός τινος. Φίλιππος δ’ ὁ γελωτοποιὸς κρούσας τὴν θύραν εἶπε τῷ ὑπακούσαντι εἰσαγγεῖλαι ὅστις τε εἴη καὶ δι’ ὅ τι κατάγεσθαι βούλοιτο, συνεσκευασμένος τε παρεῖναι ἔφη πάντα τὰ ἐπιτήδεια ὥστε δειπνεῖν τἀλλότρια, καὶ τὸν παῖδα δὲ ἔφη πάνυ πιέζεσθαι διά τε τὸ φέρειν μηδὲν καὶ διὰ τὸ ἀνάριστον εἶναι. ὁ οὖν Καλλίας ἀκούσας ταῦτα εἶπεν· Ἀλλὰ μέντοι, ὦ ἄνδρες, αἰσχρὸν στέγης γε φθονῆσαι· εἰσίτω οὖν. καὶ ἅμα ἀπέβλεψεν εἰς τὸν Αὐτόλυκον, δῆλον ὅτι ἐπισκοπῶν τί ἐκείνῳ δόξειε τὸ σκῶμμα εἶναι.

• κατάγεσθαι = να μπει στο σπίτι
• ὁ παῖς = ο δούλος
• ὁ ἀνάριστος = ο νηστικός
• φθονῶ = αρνούμαι
• τὸ σκῶμμα = το αστείο

Γ1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του παραπάνω κειμένου. 

Μονάδες 20

Γ2. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον τύπο που ζητείται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:  

κρείττονος : την αιτιατική πληθυντικού του ίδιου βαθμού στο θηλυκό γένος  

εἶπε : το δεύτερο ενικό πρόσωπο της προστακτικής του αορίστου β΄ στην ίδια φωνή  

ὅ τι : τη γενική ενικού του ίδιου γένους  

παρεῖναι : το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του παρατατικού  

πάντα : τη δοτική πληθυντικού στο ίδιο γένος  

φέρειν : το απαρέμφατο αορίστου β΄ στην ίδια φωνή  

ἀκούσας : το πρώτο πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του παρακειμένου 

ταῦτα : την ονομαστική πληθυντικού του θηλυκού γένους  

ἄνδρες : την κλητική του ενικού  

αἰσχρόν : τη δοτική ενικού του συγκριτικού βαθμού στο ίδιο γένος  

Μονάδες 10

Γ3α. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων και φράσεων:  

αὐτοῖς, τῷ ὑπακούσαντι, διὰ τὸ φέρειν, ἀνάριστον, φθονῆσαι, ἐκείνῳ 

Μονάδες 6

β. «ὅστις τε εἴη», «ὥστε δειπνεῖν τἀλλότρια»: Οι παραπάνω προτάσεις να χαρακτηρισθούν ως προς το είδος τους. 

 Μονάδες 4

Επαναληπτικές Εσπερινών - 2011

 

Θουκυδίδου Ἱστοριῶν Β 54

Τοιούτῳ μὲν πάθει οἱ Ἀθηναῖοι περιπεσόντες ἐπιέζοντο, ἀνθρώπων τ’ ἔνδον θνῃσκόντων καὶ γῆς ἔξω δῃουμένης. ἐν δὲ τῷ κακῷ οἷα εἰκὸς ἀνεμνήσθησαν καὶ τοῦδε τοῦ ἔπους, φάσκοντες οἱ πρεσβύτεροι πάλαι ᾄδεσθαι «ἥξει Δωριακὸς πόλεμος καὶ λοιμὸς ἅμ’ αὐτῷ». ἐγένετο μὲν οὖν ἔρις τοῖς ἀνθρώποις μὴ λοιμὸν ὠνομάσθαι ἐν τῷ ἔπει ὑπὸ τῶν παλαιῶν, ἀλλὰ λιμόν, ἐνίκησε δὲ ἐπὶ τοῦ παρόντος εἰκότως λοιμὸν εἰρῆσθαι· οἱ γὰρ ἄνθρωποι πρὸς ἅ ἔπασχον τὴν μνήμην ἐποιοῦντο. ἢν δέ γε οἶμαί ποτε ἄλλος πόλεμος καταλάβῃ Δωρικὸς τοῦδε ὕστερος καὶ ξυμβῇ γενέσθαι λιμόν, κατὰ τὸ εἰκὸς οὕτως ᾄσονται.

• δῃόω-δῃῶ = καταστρέφω
• τὸ ἔπος = ο στίχος
• ὁ λιμός = η πείνα

Γ1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του παραπάνω κειμένου. 

Μονάδες 20

Γ2. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:  

περιπεσόντες : τη δοτική πληθυντικού της μετοχής του παρακειμένου στο αρσενικό γένος  

δῃουμένης : το τρίτο ενικό πρόσωπο της υποτακτικής του ενεστώτα στην ενεργητική φωνή  

κακῷ : τη δοτική πληθυντικού του συγκριτικού βαθμού στο θηλυκό γένος  

ἀνεμνήσθησαν : το πρώτο ενικό πρόσωπο της ευκτικής αορίστου στην παθητική φωνή  

τοῦδε : την ονομαστική πληθυντικού του αρσενικού γένους  

φάσκοντες : τη δοτική πληθυντικού του ίδιου γένους  

πάλαι : τον υπερθετικό βαθμό

 ἔρις : την αιτιατική ενικού  

ἔπασχον : το δεύτερο ενικό πρόσωπο της οριστικής μέλλοντα  

ξυμβῇ : το δεύτερο ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ίδιου χρόνου 

Μονάδες 10

Γ3.α. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων και φράσεων: ἔνδον, θνῃσκόντων, τοῦ ἔπους, ὑπὸ τῶν παλαιῶν, τοῦδε (μετά τη λέξη Δωρικὸς), γενέσθαι 

Μονάδες 6 

Γ3.β. Να βρείτε τον υποθετικό λόγο του κειμένου και να τον χαρακτηρίσετε.

Μονάδες 10

Εξετάσεις ομογενών 2011

Πλάτωνος Ἀπολογία Σωκράτους 33b

Ἐγὼ δὲ διδάσκαλος μὲν οὐδενὸς πώποτ’ ἐγενόμην· εἰ δέ τίς μου λέγοντος καὶ τὰ ἐμαυτοῦ πράττοντος ἐπιθυμεῖ ἀκούειν, εἴτε νεώτερος εἴτε πρεσβύτερος, οὐδενὶ πώποτε ἐφθόνησα, οὐδὲ χρήματα μὲν λαμβάνων διαλέγομαι μὴ λαμβάνων δὲ οὔ, ἀλλ’ ὁμοίως καὶ πλουσίῳ καὶ πένητι παρέχω ἐμαυτὸν ἐρωτᾶν, καὶ ἐάν τις βούληται ἀποκρινόμενος ἀκούειν ὧν ἂν λέγω. Καὶ τούτων ἐγὼ εἴτε τις χρηστὸς γίγνεται εἴτε μή, οὐκ ἂν δικαίως τὴν αἰτίαν ὑπέχοιμι, ὧν μήτε ὑπεσχόμην μηδενὶ μηδὲν πώποτε μάθημα μήτε ἐδίδαξα· εἰ δέ τίς φησι παρ’ ἐμοῦ πώποτέ τι μαθεῖν ἢ ἀκοῦσαι ἰδίᾳ ὅτι μὴ καὶ οἱ ἄλλοι πάντες, εὖ ἴστε ὅτι οὐκ ἀληθῆ λέγει.

• φθονῶ: αρνούμαι
• ὑπέχω αἰτίαν τινὸς: θεωρούμαι υπεύθυνος για κάποιον ή για κάτι
• ὅτι μὴ: ὅ,τι μὴ

Γ1. Να μεταφράσετε στη νέα ελληνική γλώσσα το παραπάνω αδίδακτο κείμενο.  

Μονάδες 20

Γ2. Να γράψετε τον ζητούμενο τύπο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:  

μου: την ίδια πτώση του ιδίου προσώπου στον πληθυντικό αριθμό  

χρήματα: τη δοτική πληθυντικού  

πένητι: την ονομαστική ενικού  

δικαίως: το συγκριτικό βαθμό του επιρρήματος  

ἀληθῆ: τη δοτική ενικού στο ίδιο γένος 

ἐγενόμην: το απαρέμφατο του ιδίου χρόνου  

λέγοντος: τον ίδιο τύπο του Παρακειμένου στην ίδια φωνή  

πράττοντος: το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής Αορίστου στην ίδια φωνή  

ἐπιθυμεῖ: το πρώτο πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής Παρατατικού στην ίδια φωνή ἀποκρινόμενος: το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της ευκτικής Μέλλοντα στην ίδια φωνή.  

Μονάδες 10

Γ3. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων του κειμένου:  

οὐδενὸς, λέγοντος, χρηστὸς, ἀκοῦσαι, ἀληθῆ.  

Μονάδες 10

Aριάδνη

 Ησίοδος

Ο Ησίοδος την περιγράφει στη Θεογονία να περπατά και να τρελαίνει τα κλήματα:  

 Χρυσοκόμης δε Διώνυσος ξανθήν Αριάδνην

Την Αγλαΐα ο Ήφαιστος, ο ξακουστός χωλός,

την πιο νέα από τις Χάριτες πήρε ανθόκορμη γυναίκα.

 Κι ο χρυσομάλλης ο Διόνυσος την ξανθή την Αριάδνη

Του Μίνωα την κόρη πήρε ανθόκορμη γυναίκα...

Θεογονία, στ. 945-948

Πλούταρχος

Κείμενο: ἐπεὶ δὲ κατέπλευσεν εἰς Κρήτην, ὡς μὲν οἱ πολλοὶ γράφουσι καὶ ᾄδουσι, παρὰ τῆς Ἀριάδνης ἐρασθείσης τὸ λίνον λαβών, καὶ διδαχθεὶς ὡς ἔστι τοῦ λαβυρίνθου τοὺς ἑλιγμοὺς διεξελθεῖν, ἀπέκτεινε τὸν Μινώταυρον καὶ ἀπέπλευσε τὴν Ἀριάδνην ἀναλαβὼν καὶ τοὺς ἠϊθέους.

Πλούταρχος, Θησεύς 19.1

Μετάφραση: Και σαν έφτασε στην Κρήτη, η Αριάδνη που, καθώς λέγουν στις διηγήσεις ή στα τραγούδια οι περισσότεροι, τον αγάπησε, του έδωσε το λινάρι και του δίδαξε τον τρόπο να τα καταφέρει στα στριφογυρίσματα του λαβύρινθου, κι έτσι αυτός σκότωσε το Μινώταυρο και έφυγε παίρνοντας μαζί του την Αριάδνη και τους νέους.

Κείμενο: καὶ Ναξίων δέ τινες ἰδίως ἱστοροῦσι δύο Μίνωας γενέσθαι καὶ δύο Ἀριάδνας, ὧν τὴν μὲν Διονύσῳ γαμηθῆναί φασιν ἐν Νάξῳ καὶ τοὺς περὶ Στάφυλον τεκεῖν, τὴν δὲ νεωτέραν ἁρπασθεῖσαν ὑπὸ τοῦ Θησέως καὶ ἀπολειφθεῖσαν εἰς Νάξον ἐλθεῖν, καὶ τροφὸν μετ᾽ αὐτῆς ὄνομα Κορκύνην, ἧς δείκνυσθαι τάφον. ἀποθανεῖν δὲ καὶ τὴν Ἀριάδνην αὐτόθι καὶ τιμὰς ἔχειν οὐχ ὁμοίας τῇ προτέρᾳ. τῇ μὲν γὰρ ἡδομένους καὶ παίζοντας ἑορτάζειν, τὰς δὲ ταύτῃ δρωμένας θυσίας εἶναι πένθει τινὶ καὶ στυγνότητι μεμιγμένας.

Πλούταρχος, Θησεύς 20.5

Μετάφραση: Αλλά και μερικοί Νάξιοι αναφέρουν σε παραλλαγή πως υπήρχαν δύο Μίνωες και δύο Αριάδνες, από τις οποίες η μια παντρεύτηκε το Διόνυσο στη Νάξο και γέννησε τον Οινοπίωνα και το Στάφυλο, ενώ την άλλη την άρπαξε ο Θησέας και, όταν την εγκατέλειψε, αυτή ήρθε στη Νάξο μαζί με μια τροφό της, την Κορκύνη, που δείχνουν τον τάφο της. Και λένε πως εδώ πέθανε και η Αριάδνη που την τιμούν διαφορετικά από την πρώτη. Γιατί εκείνη τη γιορτάζουν με χαροκόπια και διασκεδάσεις, ενώ οι θυσίες που γίνονται γι΄ αυτήν είναι ανάμεικτες με πένθος και με κατήφεια.