Ο Ξενοφών Αθηναίος, ιστορικός και φιλόσοφος, υπήρξε στρατιώτης, μισθοφόρος και μαθητής του Σωκράτη και περισσότερο γνωστός για τα έργα του σχετικά με την ιστορία του καιρού του, τα έργα του Σωκράτη, και τη ζωή του στην Ελλάδα.
Έργα:
1)Ηθικά και πολιτικά. Αυτά είναι: α) Τα έργα όπου υπερασπίζεται το δάσκαλό του Σωκράτη, δηλαδή η Απολογία, τα Απομνημονεύματα και το Συμπόσιο. β) Τα έργα όπου εκθέτει τις δικές του προσωπικές γνώμες, δηλαδή η Κύρου Παιδεία, η Λακεδαιμονίων Πολιτεία, Πόροι ή Περί Προσόδων, Οικονομικός και Ιέρων.
2) Τεχνικά. Περί ιππικής, Ιππαρχικός, Κυνηγετικός.
3) Ιστορικά. Κύρου Ανάβασις, Ελληνικά, Αγησίλαος.
Ανάμεσα στα έργα του Ξενοφώντα αποδίδεται και η Αθηναίων Πολιτεία, αλλά δεν υπάρχει ομοφωνία των κριτικών για τη γνησιότητά της.
ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ (περ. 460 -397 π.Χ.)
Ο Θουκυδίδης ήταν αρχαίος Έλληνας ιστορικός, παγκοσμίως γνωστός για τη συγγραφή της Ιστορίας του Πελοποννησιακού Πολέμου. Πρόκειται για ένα κλασικό ιστορικό έργο, το πρώτο στο είδος του, που αφηγείται τα γεγονότα του πολέμου μεταξύ της Αθήνας και της Σπάρτης (Πελοποννησιακός Πόλεμος, 431 - 404 π.Χ.).
Ο Πλάτων ήταν αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος από την Αθήνα, ο πιο γνωστός μαθητής του Σωκράτη και δάσκαλος του Αριστοτέλη. Το έργο του με τη μορφή φιλοσοφικών διαλόγων έχει σωθεί ολόκληρο (του αποδίδονται ακόμα και μερικά νόθα έργα) και άσκησε τεράστια επιρροή στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία και γενικότερα στη δυτική φιλοσοφική παράδοση μέχρι τις ημέρες μας.
Απολογία: πλατωνική εκδοχή της απολογίας του Σωκράτη στο δικαστήριο, Κρίτων: θέμα το δίκαιο και η αδικία, Χαρμίδης: αναπτύσσεται η έννοια της σωφροσύνης, Πρωταγόρας: για το αν μπορεί να διδαχτεί η αρετή, Λάχης, Ευθύφρων, Ιππίας Μείζων, Ιππίας Ελάσσων, Ίων, Λύσις.
Μενέξενος: στο μεγαλύτερο μέρος του ένας επιτάφιος λόγος, Κρατύλος: συζητούνται γλωσσολογικά ζητήματα, Φαίδων: περιγράφονται οι τελευταίες στιγμές του Σωκράτη και θέμα του είανι η αθανασία της ψυχής, Πολιτεία: εκτεταμένη περιγραφή μίας ιδανικής πολιτείας, Συμπόσιον: για την φύση του έρωτα, Θεαίτητος: η γνώση και τα είδη της Ευθύδημος, Φαίδρος: εξετάζεται η ρητορική, ο αληθινός έρωτας και η ψυχή του ανθρώπου, Γοργίας: εξετάζεται η σχέση ρητορικής και δικαιοσύνης, Μένων, Παρμενίδης.
Τίμαιος: για την δημιουργία του κόσμου, Κριτίας: ένας ημιτελής διάλογος με αναφορές στην Ατλαντίδα, Νόμοι: διάλογος σε 12 βιβλία όπου ο Πλάτωνας επανέρχεται στο ζήτημα των ορθών νόμων για μία πολιτεία, Έβδομη επιστολή: με αυτοβιογραφικές πληροφορίες για τη δράση του στη Σικελία, Σοφιστής, Πολιτικός, Φίληβος.
ΛΥΣΙΑΣ (περ. 445-380 π.Χ.)
Ο Λυσίας υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους ρήτορες της αρχαιότητας. Έγραψε πάνω από 230 δικανικούς λόγους, από τους οποίους ακέραιοι έχουν σωθεί μόλις 34, ενώ από άλλους έχουν σωθεί αποσπάσματα. Από τους λόγους αυτούς οι περισσότεροι είναι δικανικοί (εκφωνήθηκαν στα δικαστήρια) και οι υπόλοιποι συμβουλευτικοί (εκφωνήθηκαν στη Βουλή και την Εκκλησία του Δήμου) και επιδεικτικοί (εκφωνήθηκαν στις γιορτές). Από τους σωζόμενους λόγους ένας μόνο είναι συμβουλευτικός, ο Περί της Πολιτείας και δύο επιδεικτικοί : ο Επιτάφιος και ο Ολυμπιακός. Οι υπόλοιποι με εξαίρεση τον Ερωτικό, ο οποίος έφθασε σε μας μέσω του Πλάτωνα και εμπεριέχεται στο έργο του Φαίδρος, είναι δικανικοί, κατηγορικοί ή απολογητικοί και αναφέρονται σε ποικίλες υποθέσεις δημόσιες ή ιδιωτικές. Οι κυριότερoι: Κατά Ερατοσθένους, Υπέρ Αδυνάτου, Επιτάφιος, Κατά Διογείτονος κ.α. Τα έργα του χαρακτηρίζονται από την απλότητα και τη λιτότητα του λόγου του και αναφέρονται στην πολιτική κατάσταση και τα ήθη της εποχής του.
Ο Ισοκράτης έζησε και έγραψε στο ίδιο πολιτισμικό και κοινωνικό πλαίσιο του Πελοποννησιακού πολέμου και την μεταβατική περίοδο από τον αποκαλούμενο χρυσό αιώνα στην περίοδο παρακμής της αθηναϊκής πόλης-κράτους. Το ύφος του Ισοκράτη έχει την καθαρότητα και την ενάργεια του ύφους του Λυσία, αλλά όχι και τη συντομία, τη φυσικότητα και την απλότητα του ύφους εκείνου. Ο λόγος του πολλές φορές καταντά ψυχρός, μονότονος και επιτηδευμένος.
Έργα: Προς Δημόνικον, Προς Νικοκλέα, Νικόκλης ή Κύπριοι, Πανηγυρικός, Φίλιππος, Αρχίδαμος, Αρεοπαγιτικός, Περί ειρήνης, Ευαγόρας, Βούσιρις, Παναθηναϊκός, Κατά των σοφιστών, Πλαταϊκός, Περί αντιδόσεως, Περί του ζεύγους, Τραπεζιτικός, Παραγραφή προς Καλλίμαχον, Αιγινητικός, Κατά Λοχίτου, Προς Ευθύνουν αμάρτυρος.
ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ (384-322 π.Χ.)
Ο Δημοσθένης ήταν ρήτορας που αναδείχθηκε πολιτικός και στρατηγός της αρχαίας Αθήνας. Θεωρείται ο περιφημότερος ρήτορας της αρχαιότητας και όλων των εποχών, μαθητής του Ισοκράτη και του Ισαίου. Τη μεγάλη δόξα του δεν την οφείλει στους δικανικούς του λόγους, αλλά στους συμβουλευτικούς, τους οποίους από το 355 π.Χ. και έπειτα εκφώνησε σε διάφορες περιστάσεις, και ιδιαίτερα στους λόγους του εναντίον του βασιλιά της Μακεδονίας Φιλίππου του Β΄ και της επεκτατικής του πολιτικής.
Κυριώτερα έργα του: Κατά Ανδροτίωνος, Περί ατελείας προς Λεπτίνην, Κατά Τιμοκράτους, Κατ' Άριστοκράτους. (Και οι τέσσερις αυτοί λόγοι είχαν σκοπό την πάταξη της διαφθοράς που ήταν χαρακτηριστικό γνώρισμα της Αθηναϊκής Δημοκρατίας).
«Περί του στεφάνου». Υπεράσπισε όλο τον πολιτικό του βίο ως συνήγορος του Κτησιφώντα. «Υπέρ των Μεγαλοπολιτών». Γράφηκε το 352 και σε αυτόν γίνεται μια ιστορική αναδρομή και υποδεικνύεται η εξωτερική πολιτική που πρέπει να ακολουθήσουν οι Αθηναίοι στις σχέσεις τους με τη Σπάρτη και τις Θήβες. «Υπέρ Ροδίων». Σε αυτόν ο Δημοσθένης συνιστά να ενισχύσουν οι Αθηναίοι τους εκ Ρόδου δημοκρατικούς, που έφυγαν από την πατρίδα τους επειδή ο Μαύσωλος υποδούλωσε την πόλη στους ολιγαρχικούς. Με το λόγο του αυτό ο Δημοσθένης αποδεικνύεται ένθερμος υποστηρικτής των δημοκρατικών θεσμών.
Οι «Φιλιππικοί» του. Οι τέσσερις φιλιππικοί λόγοι του Δημοσθένη απαγγέλθηκαν με προφανή σκοπό να συναγείρουν τους Έλληνες εναντίον του Φιλίππου.
Οι «Ολυνθιακοί». Ο Δημοσθένης δεν εισακούεται και ο Φίλιππος βαδίζει ακάθεκτος στην πραγματοποίηση των σχεδίων του. Το 349 ο Φίλιππος κηρύττει τον πόλεμο κατά των Ολυνθίων. Ο Δημοσθένης υπέδειξε στους Αθηναίους τι έπρεπε να κάνουν.
ΛΥΚΟΥΡΓΟΣ (390 – 324 π.Χ.)
Διακρίθηκε περισσότερο ως άρχοντας και λιγότερο ως ρήτορας. Γνωρίζει τους κανόνες της ρητορικής τέχνης, αλλά δεν τους εφαρμόζει, γιατί ο σκοπός του δεν είναι να ευχαριστήσει τους ακροατές του, αλλά κυρίως να τους διδάξει.Σώθηκε μέχρι σήμερα μόνο ένας λόγος του, ο Κατά Λεωκράτους, τον οποίο εκφώνησε ο ίδιος στο δικαστήριο, και ασήμαντα αποσπάσματα από μερικούς άλλους. Ο Λεωκράτης, ένας πλούσιος αθηναίος πολίτης, εγκατέλειψε την Αθήνα το 338 π.Χ. μετά την ήττα των Αθηναίων στη Χαιρώνεια. Ο Λυκούργος τον κατηγόρησε για έσχατη προδοσία, στηριζόμενος περισσότερο στη γενικότερη αντίληψη για την ορθή συμπεριφορά και τα καθήκοντα ενός πολίτη και λιγότερο σε συγκεκριμένες κατηγορίες και σχετικούς νόμους. Ο Λεωκράτης αθωώθηκε με διαφορά μόνο μίας ψήφου.
ΑΙΣΧΙΝΗΣ (390 – 314 π.Χ.)
Ρήτορας αθηναίος στην καταγωγή. Αν και αρχικά υπήρξε ενάντιος του Φιλίππου, εντάχθηκε τελικά στη φιλειρηνική παράταξη, κύριος εκπρόσωπος της οποίας υπήρξε ο Ισοκράτης, και πήρε το μέρος του Μακεδόνα, στρεφόμενος με μένος εναντίον του Δημοσθένη. Οι λόγοι του Αισχύνη έχουν συντεθεί με αρκετή τέχνη, έχουν αρκετή δύναμη στη διήγηση, όμως δεν συγκινούν, γιατί τους λείπει το πάθος και η αλήθεια.
Έργα του: Κατά Τιμάρχου, Περί της Παραπρεσβείας, Κατά Κτησιφώντος, Επιστολαί.
ΥΠΕΡΕΙΔΗΣ (390-322 π.Χ.)
Ο Υπερείδης, μαζί με το Λυσία, θεωρούνται πρότυπα του αττικισμού. Οι λόγοι του έχουν άνεση, κομψότητα, αφέλεια και μια δροσερότητα που δεν την βρίσκουμε σε κανέναν άλλο ρήτορα. Από το 360 π.Χ. αναμείχθηκε με την πολιτική και, μερικά χρόνια αργότερα, ήταν ένας από τους αρχηγούς του αντιμακεδονικού κόμματος.
Έργα του: Κατά Αθηνογένους, Υπέρ Ευξενίππου, Υπέρ Λυκόφρονος, Κατά Δημοσθένους, Κατά Φιλιππίδου, Επιτάφιος.
ΙΣΑΙΟΣ (420-350 π.Χ.)
Ο Ισαίος ήταν αρχαίος Έλληνας ρήτορας με καταγωγή από τη Χαλκίδα. Έζησε στο πρώτο μισό του 4ου αιώνα π.Χ. Υπήρξε μαθητής του Ισοκράτη από τον οποίο επηρεάστηκε το ύφος του. Έγραψε δικανικούς λόγους και ίδρυσε σχολή ρητορικής στην Αθήνα. Του αποδίδονται περί τους 64 λόγους, από τους οποίους όμως μόνο οι 50 θεωρούνται γνήσιοι. Στις μέρες μας διασώζονται μόλις 11. Όλοι αναφέρονται σε κληρονομικά ζητήματα και είναι πολύ σπουδαίοι για τη μελέτη του αττικού κληρονομικού δικαίου.
ΑΝΔΟΚΙΔΗΣ (440-380 π.Χ.)
Αρχαίος Έλληνας ρήτορας. Οι λόγοι του χαρακτηρίζονται από απλότητα ύφους και πειστικότητα. Αποτελούν πηγή πληροφοριών για την πολιτική ζωή της Αθήνας της εποχής, αλλά τους λείπει η καλλιτεχνική δεινότητα και το δεξιοτεχνικό ύφος άλλων γνωστών ρητόρων της εποχής του.
- Περί των μυστηρίων, η άμυνά του στην κατηγορία προσβολής των μυστηρίων,
- Περί της εαυτού καθόδου, η έκκλησή του για την απώλεια των δικαιωμάτων του πολίτου,
- Περί της προς Λακεδαιμονίους ειρήνης, η διπλωματική αποστολή στη Σπάρτη,
- Κατά Αλκιβιάδου.
ΑΝΤΙΦΩΝ (480-411 π.Χ.)
Ο Αντιφών (480 π.Χ. - 411 π.Χ.) ήταν αρχαίος Αθηναίος πολιτικός και ρήτορας και ο παλαιότερος από τους αττικούς ρήτορες. Από το έργο του έχουμε τρεις δικανικούς λόγους: Περί του Ηρώδου φόνου, Περί του χορευτού, Κατηγορία φαρμακείας κατά της μητρυιάς, και ένα είδος εγχειριδίου ρητορικών ασκήσεων, τις λεγόμενες Τετραλογίες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου