Έπαινος της Αθήνας

ἔστι δὲ ἀξία ἡ χώρα καὶ ὑπὸ πάντων ἀνθρώπων ἐπαινεῖσθαι, οὐ μόνον ὑφ' ἡμῶν, πολλαχῇ μὲν καὶ ἄλλῃ, πρῶτον δὲ καὶ μέγιστον ὅτι τυγχάνει οὖσα θεοφιλής. μαρτυρεῖ δὲ ἡμῶν τῷ λόγῳ ἡ τῶν ἀμφισβητησάντων περὶ αὐτῆς θεῶν ἔρις τε καὶ κρίσις: ἣν δὴ θεοὶ ἐπῄνεσαν, πῶς οὐχ ὑπ' ἀνθρώπων γε συμπάντων δικαία ἐπαινεῖσθαι; δεύτερος δὲ ἔπαινος δικαίως ἂν αὐτῆς εἴη, ὅτι ἐν ἐκείνῳ τῷ χρόνῳ, ἐν ᾧ ἡ πᾶσα γῆ ἀνεδίδου καὶ ἔφυε ζῷα παντοδαπά, θηρία τε καὶ βοτά, ἐν τούτῳ ἡ ἡμετέρα θηρίων μὲν ἀγρίων ἄγονος καὶ καθαρὰ ἐφάνη, ἐξελέξατο δὲ τῶν ζῴων καὶ ἐγέννησεν ἄνθρωπον, ὃ συνέσει τε ὑπερέχει τῶν ἄλλων καὶ δίκην καὶ θεοὺς μόνον νομίζει. μέγα δὲ τεκμήριον τούτῳ τῷ λόγῳ, ὅτι ἥδε ἔτεκεν ἡ γῆ τοὺς τῶνδέ τε καὶ ἡμετέρους προγόνους. πᾶν γὰρ τὸ τεκὸν τροφὴν ἔχει ἐπιτηδείαν ᾧ ἂν τέκῃ. ὃ δὴ καὶ ἡ ἡμετέρα γῆ τε καὶ μήτηρ ἱκανὸν τεκμήριον παρέχεται ὡς ἀνθρώπους γεννησαμένη: μόνη γὰρ ἐν τῷ τότε καὶ πρώτη τροφὴν ἀνθρωπείαν ἤνεγκεν τὸν τῶν πυρῶν καὶ κριθῶν καρπόν, ᾧ κάλλιστα καὶ ἄριστα τρέφεται τὸ ἀνθρώπειον γένος.

Πλάτωνος, Μενέξενος,237d - 238a

βοτόν=βόσκημα, ζώο

πυρός=σιτάρι

·         τυγχάνει: γ΄ ενικό ευκτική μέλλοντα

·         ἐπῄνεσαν: απαρέμφατο παρακειμένου

·         ἀνεδίδου: β΄ ενικό προστακτική ενεστώτα στην ενεργ. φωνή

•   ἔφυε: απαρέμφατο αορίστου β΄
• ἐφάνη: β΄ ενικό προστακτική στον ίδιο χρόνο και φωνή
• ἐξελέξατο: απαρέμφατο στον ίδιο χρόνο και φωνή
• ἔτεκε : μετοχή ενεστώτα στο θηλυκό γένος (ονομαστική ενικού)
• παρέχεται: β΄ ενικό προστακτική αορίστου β΄ στην ίδια φωνή
• ἤνεγκεν: απαρέμφατο παθητικού αορίστου
• τρέφεται: απαρέμφατο παθητικού παρακειμένου
• θεοφιλής: αιτιατική ενικού
• ἔρις: δοτική ενικού
• κρίσις: κλητική ενικού
• συνέσει: ονομαστική πληθυντικού
• τεκὸν: αιτιατική πληθυντικού
• ἄριστα: το επίρρημα στο συγκριτική βαθμό

• ἐπαινεῖσθαι, θεῶν, θηρίων, συνέσει, τῶν ἄλλων,  τῷ λόγῳ, ᾧ: να χαρακτηριστούν συντακτικά οι όροι.

• "δεύτερος ἔπαινος δικαίως ἂν αὐτῆς εἴη, ὅτι ἐν ἐκείνῳ τῷ χρόνῳ, ἐν ᾧ ἡ πᾶσα γῆ ἀνεδίδου καὶ ἔφυε ζῷα παντοδαπά, θηρία τε καὶ βοτά, ἐν τούτῳ ἡ ἡμετέρα θηρίων ἀγρίων ἄγονος καὶ καθαρὰ ἐφάνη": να μεταφερθεί το απόσπασμα στον πλάγιο λόγο από εξάρτηση Σωκράτης είπε....

Μετάφραση: Η χώρα μας είναι άξια να επαινείται και από όλους τους ανθρώπους, όχι μόνο από εμάς, για πολλούς και διάφορους άλλους λόγους, και πρώτα πρώτα και κυρίως γιατί συμβαίνει να είναι αγαπητή στους θεούς. Τον ισχυρισμό μας αυτό τον επιβεβαιώνει η διαμάχη και η κρίση των θεών που φιλονίκησαν γι΄ αυτή. Αυτή, λοιπόν, τη χώρα που επαίνεσαν οι θεοί, πως είναι σωστό να μην επαινείται απ΄ όλους γενικά τους ανθρώπους; Δεύτερος έπαινος αυτής δικαιολογημένα θα μπορούσε να είναι το γεγονός ότι εκείνη την εποχή κατά την οποία η γη ολόκληρη έβγαζε και ανέπτυσσε κάθε είδους ζώα, σαρκοφάγα και φυτοφάγα, σ΄ αυτή την εποχή η χώρα μας υπήρξε στείρα και καθαρή από άγρια ζώα και διάλεξε από τα έμβια όντα και γέννησε τον άνθρωπο, που υπερέχει από τα άλλα στη σύνεση και που μόνο αυτός πιστεύει στη δικαιοσύνη και στους θεούς. Μεγάλη απόδειξη αυτού του ισχυρισμού, ότι δηλαδή αυτή η γη γέννησε τους προγόνους των νεκρών και τους δικούς μας (είναι η εξής). Κάθετι που γεννά διαθέτει κατάλληλη τροφή γι΄ αυτό που γεννά. Αυτό λοιπόν και η δική μας χώρα και μητέρα παρουσιάζει σαν πειστική απόδειξη για το ότι γέννησε ανθρώπους. Γιατί μονάχα αυτή εκείνη την εποχή και πρώτη έβγαλε σαν ανθρώπινη τροφή τον καρπό του σιταριού και του κριθαριού, με τον οποίο τρέφεται ωραιότατα και τέλεια το ανθρώπινο γένος.