Πλούταρχος - Περικλής

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Φαίνεται ότι ο μεγαλύτερος γιος του Περικλή, ο Ξάνθιππος, κακολόγησε τον πατέρα του κι έ­δωσε υλικό στους κωμωδιογράφους. Ο Ξάνθιππος ήταν σπάταλος και είχε παντρευτεί την κόρη του Τισάνδρου, μια νέα και πολυέξοδη γυναί­κα. Κάθε λίγο και λιγάκι ζητούσε χρήματα από τον πατέρα του, κι όταν κάποτε εκείνος δεν του έκανε το χατίρι, ο Ξάνθιππος κατέφυγε σ' ένα φίλο του πατέρα του και δανείστηκε χρήματα απ' αυτόν λέγοντας ότι τάχα τον έστειλε ο Περικλής. Όταν αργότερα ήρθε η ώρα της εξόφλη­σης, ο Ξάνθιππος είτε αρνήθηκε είτε δεν είχε να τα επιστρέψει, οπότε ο δανειστής κατέφυγε στον Περικλή, που έπεσε από τα σύννεφα. Θύμωσε τόσο πολύ, ώστε μήνυσε τον γιο του για την ανέντιμη πράξη του. Ο Ξάνθιππος χολώθηκε πάρα πολύ κι άρχισε να κακολογεί τον πατέρα του. Και για να τον γελοιοποιήσει, διέδιδε δεξιά και αριστερά τις συ­ναναστροφές που είχε ο πατέρας του στο σπίτι και τις συζητήσεις με τους σοφιστές. Διηγήθηκε ότι όταν ένας αθλητής χτύπησε κάποιον ακούσια με το ακόντιο του και τον σκότωσε, ο Περικλής ανάλωσε μιαν ολόκληρη μέρα συζητώντας με τον Πρωταγόρα για το ποιος ήταν ο πραγματικός υπεύθυνος: το ακόντιο, ο ακοντιστής ή οι αθλοθέτες. Ο Στησίμβροτος, μάλιστα, έγραψε ότι ο Ξάνθιππος ήταν εκείνος που διέβαλε την Ασπασία δημοσίως κι ότι η ψυχρότητα ανάμεσα στον γιο και τον πατέρα παρέμεινε έως τον θάνατο του Ξανθίππου.

ΚΕΙΜΕΝΟ  

ὁ γὰρ πρεσβύτατος αὐτοῦ τῶν γνησίων υἱῶν Ξάνθιππος φύσει τε δαπανηρὸς ὢν καὶ γυναικὶ νέᾳ καὶ πολυτελεῖ συνοικῶν, Τισάνδρου θυγατρὶ τοῦ Ἐπιλύκου, χαλεπῶς ἔφερε τὴν τοῦ πατρὸς ἀκρίβειαν γλίσχρα καὶ κατὰ μικρὸν αὐτῷ χορηγοῦντος.  πέμψας οὖν πρός τινα τῶν φίλων ἔλαβεν ἀργύριον ὡς τοῦ Περικλέους κελεύσαντος. ἐκείνου δ' ὕστερον ἀπαιτοῦντος, ὁ μὲν Περικλῆς καὶ δίκην αὐτῷ προσέλαχε, τὸ δὲ μειράκιον ὁ Ξάνθιππος ἐπὶ τούτῳ χαλεπῶς διατεθεὶς ἐλοιδόρει τὸν πατέρα, πρῶτον μὲν ἐκφέρων ἐπὶ γέλωτι τὰς οἴκοι διατριβὰς αὐτοῦ καὶ τοὺς λόγους οὓς ἐποιεῖτο μετὰ τῶν σοφιστῶν. πεντάθλου γάρ τινος ἀκοντίῳ πατάξαντος Ἐπίτιμον τὸν Φαρσάλιον ἀκουσίως καὶ κατακτείναντος, ἡμέραν ὅλην ἀναλῶσαι μετὰ Πρωταγόρου διαποροῦντα πότερον τὸ ἀκόντιον ἢ τὸν βαλόντα μᾶλλον ἢ τοὺς ἀγωνοθέτας κατὰ τὸν ὀρθότατον λόγον αἰτίους χρὴ τοῦ πάθους ἡγεῖσθαι. πρὸς δὲ τούτοις καὶ τὴν περὶ τῆς γυναικὸς διαβολὴν ὑπὸ τοῦ Ξανθίππου φησὶν ὁ Στησίμβροτος εἰς τοὺς πολλοὺς διασπαρῆναι, καὶ ὅλως ἀνήκεστον ἄχρι τῆς τελευτῆς τῷ νεανίσκῳ πρὸς τὸν πατέρα παραμεῖναι τὴν διαφοράν.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ 

 Το μεγαλύτερο από τα γνήσια παιδιά του, ο Ξάνθιππος, από τη φύση του πολυέξοδος και παντρεμένος με μια νέα και επιρρεπή στην πολυτέλεια γυναίκα, κόρη του Τεισάνδρου του Επίλυκου, ήταν αγανακτισμένος με την τσιγκουνιά του πατέρα του, που του έδιδε λίγα χρήματα και σε μικρές δόσεις. Αφού λοιπόν έστειλε κάποιον γνωστό του σε φίλο του πατέρα του, δανείστηκε χρήματα με το πρόσχημα ότι τα ήθελε ο Περικλής. Κι όταν αργότερα ο δανειστής ζητούσε τα χρήματα πίσω, ο Περικλής του προσδιόρισε και δίκη, και αγανακτισμένος γι΄ αυτό ο νεαρός Ξάνθιππος έβριζε τον πατέρα του, αρχικά χλευάζοντας τις ενασχολήσεις στο σπίτι του και τις συζητήσεις που έκανε με τους σοφιστές. Όταν δηλαδή ένας αθλητής στο πένταθλο χτύπησε με το ακόντιό του τον Επίτιμο από τα Φάρσαλα άθελά του και τον σκότωσε, κατανάλωσε ολόκληρη την ημέρα του με τον Πρωταγόρα διερευνώντας ποιο πρέπει να θεωρηθεί το αίτιο του κακού, σύμφωνα με τον ορθό λόγο, το ακόντιο ή εκείνος που το έριξε, ή οι διοργανωτές των αγώνων. Επιπλέον ο Στησίμβροτος ότι τα συκοφαντικά για τη νύφη του τα διέδωσε στο λαό ο ίδιος ο Ξάνθιππος, κι ότι γενικά η έχθρα του νεαρού προς τον πατέρα του παρέμεινε αθεράπευτη μέχρι το θάνατό του.